فن ترجمه

ترجمه بروش گشتاری

دستور گشتاری مبتنی بر ریاضی جدید (x---->y) است و هیچ استثنا ندارد و پایه های ان جهانی (UG) است .

سیستم چامسکی (Noam chamskey) :روش ترجمه ماشینی - هوش مصنوعی بر مبنای همین نظریه چامسکی است .

نظریه گشتاری بر مبنای دولایه است :

1- جمله زیر ساختDEEP STRUCTURE :

 2- جمله روساخت (فیزیکی )SUFACE STRUCTURE:

 گشتار : مجموعه قواعد و ساختارهای بین جمله زیر ساخت و روساخت .

نکته: جمله زیر ساخت همان ذهنیات ماست که در ذهن ماست و هنوز بزبان جاری نشده و جمله رو ساخت همان جملاتی است که بزبان جاری می شود.

دستورگشتاری : از صورت زیر ساخت به صورت رو ساخت در آوردن .

اجزا دستور گشتاری :

1- روابط معنایی (semantic & meaning)

2- وازگان وقواعد زیر مقوله ای (lexical & subcategorical rules)

3- قواعد گروه ساختی [PHRASE STRUCTURE RULES(PSR)]

انواع گشتارها :

1- گشتارحذف

2- گشتار درج

3- گشتار جابجایی

4- گشتار جایگزینی

ابتدا یاد میگیریم گشتارها را حذف کنیم .

و برای یادگیری فن ترجمه ابتدا باید قواعد زیر ساختی زبان انگلیسی را یاد بگیریم و سپس بهمراه یاد گیری قواعد زبان فارسی ، یاد میگیریم که آنرا به قواعد گروه ساختی زبان فارسی بر گردانیم .

به ساختار جمله سنتی توجه کنید :

S ---à Subject + verb + object + adverb of manner + adverb of place +adverb of time

که بجز فعل بقیه در حقیقت اسم هستند .

قابل توجه است که در یک جمله انگلیسی کلمات یک اسم هستند یا فعل .( صفات و قیود هم بنوعی اسم هستند .)

پس ساختار جمله انگلیسی ( بنا به دستور گشتاری ):

1- اسم

2- فعل

حال پس از این مقدمه  به نکات کاربردی ترجمه متون انگلیسی در ادامه مطلب می پردازیم:

    فرمول جمله عبارتست از:

    adv of time (قید زمان) + adv of place (قید مکان) + adv of manner (قید حالت) + obj (مفعول) + verb (فعل) + sub (فاعل)

    sub, obj, adv of manner, adv of place, adv of time همگی اسم (noun) هستند. بنابراین بیش از 80 درصد جمله اسم است و ما در دستور گشتاری با دو نوع کلمه (اسم و فعل) کار می کنیم.

    noun modifiers وابسته های (توصیف کنندگان) اسم هستند که عبارتند از pre modifiers که توصیف کنندگان قبل از اسم و post modifiers که توصیف کنندگان پس از اسم می باشند.

    NP (Noun Phrase) = pre modifiers + N + post modifiers

    Noun modifiers به 5 دسته تقسیم می شوند. این 5 دسته M1,M2,M3,M4,M5 هستند که هر کدام قواعد خاص خود را دارند و به تدریج در این تاپیک آموزش داده می شوند.

    در انگلیسی M1,M2,M3 قبل از اسم و M4,M5 بعد از اسم می آیند. اما در ترجمه M1ها قبل از اسم و بقیه پس از اسم قرار می گیرند.

M1:

 1- articles (حروف تعریف)

2- demonstrative adj (صفات اشاره)

3- quantifiers (کمیت نماها)

4- superlative adj (صفات عالی)

    articles (حروف تعریف)

    a, an: (حرف تعریف نامعین- ادات نکره ساز)

    a و an در فارسی ادات نکره ساز ترجمه می شوند.

    - اولین ترجمه "ی" نکره است:

    She has a book

    او کتابی دارد

    I saw a man

    مردی را دیدم

    - دومین نکره ساز "یک" نکره است:

    A teacher should be active

    یک معلم باید فعال باشد (منظور همه معلمان است > حالت کلیت)

    A student must study hard

    یک دانشجو باید سخت مطالعه کند

    - سومین حالت نکره ساز "تهی" است که حالت کلیت است و در فارسی به آن اسم جنس می گویند.

  معلم باید فعال باشد  A teacher should be active

دانشجو باید سخت مطالعه کند   A student must study hard

- در عامیانه "یه+ی،ـه" به کار برده می شود. (یه پرتقالایی آورده بودن، یه بلایی سرت میارم، یه مرده اومده بود)

 - در برخی مواقع می توان از "نوعی" و "یکی از" استفاده کرد. (این ترجمه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد و باید با احتیاط به کار برده شود)

    توصیه می شود از نوعی فلز استفاده کنیم  It is recommended to use a metal

      یکی از زیباترین دختران  a most beautiful girl

      * ترتیب موارد ذکر شده در ترجمه مهم است. اگر "ی" جواب نداد "یک" نکره و سپس "تهی" را استفاده می کنیم.

    * بسته به جمله، ترجمه مناسب را انتخاب می کنیم.

    We need a teacher: ی

    A teacher must be active in the class: یک نکره یا تهی

    ** مزبور فقط در مورد انسان به کار می رود.

THE

    The (حرف تعریف معین- ادات معرفه ساز)

    - در فارسی حرف تعریف نداریم. the نیز از ادات معرفه ساز است پس در فارسی "تهی" ترجمه می شود.

    A teachr should be active in the class

    معلم باید در کلاس فعال باشد

    - دومین معرفه ساز در فارسی صفات اشاره "این" و "آن" هستند.

    A man was standing out of door. the man came in the room

    مردی بیرون در ایستاده بود. آن مرد وارد اتاق شد

    - در عامیانه "ـه" معرفه ساز است. (کتابه خوب بود)

    - سایر معرفه سازها عبارتند از: مذکور، مزبور، یاد شده، مورد نظر، فوق الذکر، فوق، نامبرده

    Ali handed me a book yesterday. The book is on the table

    علی دیروز کتابی به من داد. کتاب مذکور روی میز است

Demonstrative adjectives (صفات اشاره)

this, that, these, those:

- ترجمه this "این" و ترجمه that "آن" است.

- these و those صفات اشاره جمع هستند و با اسم جمع می آیند ولی مفرد ( "این" و "آن" ) ترجمه می شوند.

این کتابهاThese books

آن خانه هاThose houses

- هنگامی که these و those ضمیر باشند "اینها" و "آنها" ترجمه می شوند.

These are niceاینها خوب هستند

- هنگامی که اشاره فیزیکی منظور نباشد معرفه ساز قلمداد می شوند و به جای این و آن از "مذکور، مزبور، یاد شده، مورد نظر، فوق الذکر، فوق، نامبرده" استفاده می شود.

    such, such a, such an

    - ترجمه such a ,such و such an عبارتست از: چنین، یک چنین، اینچنین، چنان، آنچنان

    such a boy

    چنین پسری، یک چنین پسری، این چنین پسری

    such books

    چنین کتابهایی، یک چنین کتابهایی، این چنین کتابهایی

    such an intresting book

    یک چنین کتاب جالبی، اینچنین کتاب جالبی

    such acid

    چنین اسیدی، اینچنین اسیدی

    such an apple

    یک چنین سیبی

    * یک در یک چنین یک نکره است و هم با جمع می آید و هم با مفرد.

    the very هم جزو صفات اشاره است ولی بعداً به آن اشاره خواهیم کرد.

    Quantifiers (کمیت نماها)

    کمیت نماها متشکل از کمیت نماهای ساده (simple)، مرکب (compound) و عددی (numerals) هستند.

    simple quantifiers: some, any, many, much, several, both, each, every, either, neither, more, no, all, less, most, fewer, few, little

    some

    - some هنگامی که با اسم قابل شمارش مفرد بیاید کمیت نما نیست بلکه نکره ساز است و ترجمه آن "ی" نکره است.

    کتابی some book

    گره ای some node

    شخصی، فردی some body

    شخصی، کسی someone

    چیزی something

    سیم سفیدی some white wire

    زمانی some time

  پینی باید در سیلندر تعبیه شود   Some pin should be inserted on the silander

     سیمی باید قطع شود    Some wire should be disconnected

    روزی به دیدنت می آیم   I come to see you some day

    - اگر ی نکره جواب نداد ترجمه دومش "نوعی" است.

    نوعی پین some pin

    - هنگامی که با اسم قابل شمارش جمع بیاید کمیت نماست و به معنی "چند" ، "تعدادی" ، "برخی" (از) و "بعضی" (از) است.

    برخی اوقات sometimes

    چند تا از کتابها گرانند (عامیانه)

    Some files are on the table

    تعدادی پرونده روی میز است

    Some files lack the initial document

    برخی از پرونده ها فاقد مدارک اولیه هستند

     Some pins are made of metal

    بعضی از پین ها از فلز ساخته شده اند

    - چنانچه با اسم غیر قابل شمارش بیاید به معنی "مقداری" است.

    مقداری آب some water

- اگر some قبل از عدد بیاید قید است و ترجمه اش "حدود" است.

   حدود 500 کتاب some 500 books

number-unit-adjکه دو ترجمه دارد : 

 الف : ترجمه عام که در برخی موارد  نادرست است ( اسم + عدد + واحد + ی، ای، ه )

 ب : ترجمه تخصصی که حتما درست است ( به + اسم یا صفت + عدد + واحد )

 مانند :

دکل ده متری یا دکلی به ارتفاع ده متر   a 10- meter-tall mast  - 

دختران 16 ساله یا دخترانی به سن 16 سال   -  16-year-old girls

ساختمانهای هشت طبقه یا  ساختمانهایی به ارتفاع هشت طبقه   8-story building  -

 اسکناسی 20 دلاری یا اسکناسی به ارزش 20 دلار a 20-dollar bill

نکته :  اگر عدد بیاید واحد بعد از آن به صورت جمع می­آید : 16 years old  اما اگر عدد به صورت hyphenation بیاید واحد بعد از عدد به صورت مفرد می­آید 16-year-old girls